Mạng internet luôn là “thiên đường tuyệt vời” đối với trẻ, mang lại cho các con rất nhiều lợi ích. Nhờ vào internet, con có thể dễ dàng nghiên cứu các báo cáo ở trường, giao tiếp với giáo viên, bạn bè, chơi các trò chơi tương tác. Thế nhưng, cũng giống như bất cứ hình thức giao tiếp công cộng nào khác, sử dụng internet luôn có rất nhiều rủi ro tiềm ẩn. Việc trao cho một đứa trẻ toàn quyền quyết định và sử dụng internet cũng nguy hiểm như đẩy con xuống một đại dương đầy cá mập. Chắc hẳn bạn cũng đồng ý rằng: bên cạnh những lợi ích đã đề cập, Internet là nơi đầy rẫy nguy hiểm, chứa đầy nội dung không phù hợp, các mối đe dọa trực tuyến, khiêu dâm, bạo lực, kinh dị và thậm chí là tệ nạn xã hội.
Đó là lý do tại sao cha mẹ (hoặc người chăm sóc trẻ) nên có trách nhiệm kiểm soát nội dung sao cho “thân thiện” mỗi khi cho con sử dụng các thiết bị điện tử. Đồng nghĩa với việc, hãy đảm bảo an toàn mạng tuyệt đối trước khi quyết định cho phép con sử dụng các thiết bị điện tử riêng.
Bạn hẳn sẽ đang thắc mắc: “Tôi nên bắt đầu như thế nào?”
Tin tốt là, hướng dẫn con sử dụng internet không khó! Có rất nhiều cách cha mẹ có thể làm để bảo đảm trẻ truy cập vào những trang web và sử dụng chúng một cách an toàn. Trong bài viết này, Everest sẽ gợi ý một số mẹo giúp ba mẹ, từ việc lắp đặt các trình duyệt thân thiện với trẻ em, cho đến việc dạy trẻ ý thức bảo mật các thông tin riêng tư và phòng ngừa rủi ro khi tải thông tin. Hy vọng qua đó, trẻ có thể sử dụng Internet an toàn và hiệu quả, cũng như có những trải nghiệm tích cực và tận dụng được những lợi ích do internet mang lại.
#1. Cùng con khám phá thế giới Internet
Cha mẹ nên là những người đầu tiên hướng dẫn và cùng con bước vào thế giới internet. Đây sẽ là một lợi thế cho cả trẻ em lẫn cha mẹ. Để có thể hướng dẫn con sử dụng Internet một cách an toàn, điều quan trọng trước tiên là phải hiểu được con sử dụng mạng Internet để làm gì, như thế nào. Hãy để con chỉ cho bạn những trang web mà chúng thường ghé thăm, “khoe” với bạn những điều ở trên mạng làm chúng thích thú. Phụ huynh cũng có thể thử tìm và giới thiệu cho con một số trang web để cùng con khám phá những điều thú vị và bổ ích từ internet, đây hẳn sẽ là một trải nghiệm hoàn toàn tích cực, đồng thời cũng giúp cha mẹ phát hiện kịp thời những vấn đề tiêu cực trẻ gặp phải trong tương lai.
#2. Giới hạn khả năng truy cập vào những nội dung không phù hợp
1. Công cụ tìm kiếm an toàn cho trẻ
Công cụ tìm kiếm là công cụ được sử dụng nhiều nhất trên Internet. Hầu hết mọi người đều sử dụng Google hoặc Bing để tìm kiếm thông tin. Nếu được sử dụng đúng cách, công cụ tìm kiếm sẽ là một công cụ tuyệt vời, hoàn toàn hữu ích. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp, những công cụ này sẽ trả lại kết quả có nội dung hoàn toàn không phù hợp với độ tuổi của trẻ. Đây cũng là lý do tại sao việc sử dụng các công cụ tìm kiếm an toàn cho trẻ em lại quan trọng đến vậy. Hầu hết các công cụ tìm kiếm đều có chức năng “chặn nội dung” – những nội dung liên quan đến phim ảnh khiêu dâm, những cảnh bạo lực, vũ khí hoặc tài liệu chính trị và tôn giáo cực đoan. Bing luôn bật mặc định tính năng tìm kiếm an toàn, do đó sử dụng Bing sẽ an toàn hơi đối với trẻ em. Nhưng nếu bạn vẫn quyết định chọn Google, thì đừng quên mở tính năng “Tìm kiếm an toàn” của Google (Google SafeSearch). Tính năng này của Google sẽ giúp chặn hình ảnh, video và trang web tiêu cực.
>> Hướng dẫn bật tính năng Tìm kiếm an toàn của Google trên thiết bị của bạn:
Ngoài ra, có rất nhiều công cụ tìm kiếm khác mà cha mẹ có thể lựa chọn để giới hạn những thông tin tiêu cực mà trẻ có thể tìm thấy trên mạng. KidzSearchlà một công cụ tìm kiếm an toàn phổ biến nhất hiện nay sử dụng phiên bản tùy chỉnh tìm kiếm của Google. Trẻ có thể tự do tìm kiếm bất cứ thứ gì con thích, KidzSearch đảm bảo rằng sẽ không có bất cứ tài liệu nguy hại nào được trả về. Một số công cụ tìm kiếm khác an toàn cho trẻ mà phụ huynh có thể tham khảo đó là:
- Kiddle – Kiddle tìm kiếm và xếp hạng nội dung dựa trên sự phù hợp của nội dung đó đối với trẻ em. Kiddle sẽ hiển thị các trang web được viết riêng cho trẻ em ở đầu kết quả tìm kiếm – nơi mà trẻ có khả năng nhấp vào cao nhất, trong khi các trang web phổ biến được viết cho đối tượng là người lớn sẽ nằm ở xa hơn.
- Kidtopia – Là một công cụ tìm kiếm và là nơi cung cấp các nguồn tài liệu học tập, Kidtopia được thiết kế hướng đến đối tượng trẻ nhỏ. Với chức năng tìm kiếm tùy chỉnh của Google và vô số tài nguyên phù hợp với trẻ em, Kidtopia không bao giờ để trẻ tiếp cận được tới những nội dung không phù hợp.
2. Trình duyệt an toàn cho trẻ em
Lẽ dĩ nhiên, các công cụ tìm kiếm an toàn chỉ có thể bảo vệ trẻ ở một mức độ nhất định. Khi sử dụng một trình duyệt web bình thường, trẻ sẽ dễ dàng thoát ra khỏi không gian an toàn và bắt đầu sử dụng các trang web mà cha mẹ ít có quyền kiểm soát. Giải pháp cho vấn đề này là gì? Có rất nhiều trình duyệt dành cho trẻ em đang được phát triển, các ứng dụng độc lập như Google Chrome hoặc Internet Explorer là một ví dụ, chúng có thể tạo ra trải nghiệm internet dành riêng cho trẻ em.
Chrome luôn giữ trẻ an toàn ở một mức độ nhất định, thông qua các tài khoản được giám sát, nghĩa là chỉ cần chỉnh sang chế độ “dành riêng cho trẻ em”, trình duyệt này sẽ chỉ cho phép trẻ kết nối với các trang web đã được phụ huynh thông qua. Ba mẹ còn có thể tạo ra thêm một lớp bảo vệ cho con bằng cách sử dụng tiện ích mở rộng hoàn toàn miễn phí – như Blocksi extension. Blocksi là một tiện ích mở rộng chạy ngay trong trình duyệt Chrome, có thể xác định và ngăn chặn những tài liệu nhạy cảm ngay lập tức. Đây là một phương pháp khá hữu hiệu để đảm bảo trẻ chỉ có thể truy cập vào các trang web với nội dung phù hợp.
>>> Tìm hiểu thêm về Blocksi tại: https://youtu.be/nfeC47ixmCs
3. Chế độ giới hạn hoặc chế độ trẻ em trên Youtube
Nếu là người thường xuyên tìm kiếm video trên YouTube, hẳn bạn cũng đã từng bắt gặp những video “bẫy” người xem bằng cách để hình ảnh có nội dung khiêu gợi không phù hợp. Đây còn có thể là những hình ảnh bạo lực, đánh nhau, ngược đãi động vật, có thể tác động rất lớn đến tâm lý của trẻ. Mặc dù YouTube hiện nay đã có các chính sách kiểm soát nghiêm ngặt để xóa đi nội dung bạo lực, nhưng đôi khi, nó vẫn sẽ tồn tại ở đó vài phút hoặc vài giờ trước khi bị gỡ xuống. Tin vui là, YouTube đã nhận ra vấn đề này, và cho ra mắt YouTube Kids. Đây là ứng dụng YouTube có nội dung phù hợp dành riêng cho trẻ nhỏ, có thể tải xuống trên cả thiết bị Android và iOS. YouTube Kids cung cấp các biện pháp kiểm soát trẻ dành cho phụ huynh, chẳng hạn như chặn các video mà cha mẹ không muốn con xem, báo cáo các video không phù hợp, thiết lập bộ đếm thời gian để cha mẹ có thể giới hạn thời gian trẻ xem video, hoặc kiểm tra nội dung những video mà con đã xem.
>>> Tìm hiểu thêm về YouTube Kids: https://support.google.com/youtubekids#topic=7555881
#3. Đừng để con sử dụng mạng internet khi ở một mình
Cha mẹ nên đặt ra những quy tắc như: con chỉ được sử dụng thiết bị điện tử ở những khu vực chung trong nhà, hoặc khi có sự giám sát của người lớn. Không nên cho phép trẻ sử dụng máy tính trong phòng một mình. Bạn sẽ ngạc nhiên nếu biết được rằng, hầu hết trẻ em đều có xu hướng sử dụng máy tính một cách ngoan ngoãn và dè dặt hơn, khi đơn giản là có cha mẹ hay người lớn ở gần đó. Bằng cách này, phụ huynh có thể đảm bảo rằng trẻ chỉ xem những nội dung phù hợp trên mạng, cũng như dễ dàng giám sát các hoạt động trực tuyến của con.
#4. Dạy con cẩn thận với những ứng dụng chia sẻ video
Nếu con bạn đang ở độ tuổi “teen”, hẳn bạn đã từng nghe qua về Tik Tok, một cộng đồng chia sẻ video rất phổ biến. Những ứng dụng như thế này hiện nay rất phổ biến, tất cả đều xoay quanh những video và clip ngắn do người dùng tạo ra. Thông thường, việc chia sẻ video này là một thú vui vô hại. Người dùng có thể áp dụng các bộ lọc có sẵn, sử dụng các công cụ chỉnh sửa hình ảnh, thay đổi giọng nói để tạo ra các clip hát và nhảy ngắn vui nhộn. Tuy nhiên, những trang web này cũng ẩn chứa nhiều mối nguy hại tiềm tàng.
Những kẻ ăn cắp thông tin trực tuyến có thể đang sử dụng các trang web này để kết nối với trẻ em tuổi teen, thanh thiếu niên trực tuyến. Chúng có thể sẽ đóng giả là một người bạn đồng trang lứa để tiếp cận trẻ em. Mặc dù các ứng dụng lớn sẽ có hướng dẫn nghiêm ngặt và quy định gắt gao đối với những nội dung người lớn hoặc quấy rối tình dục, cha mẹ vẫn nên chú ý để đảm bảo rằng con bạn không chia sẻ nội dung được gợi ý trên các ứng dụng này, tránh thu hút sự chú ý không mong muốn.
Tương tự, điều quan trọng là ba mẹ hãy đảm bảo trẻ không chia sẻ nội dung nhạy cảm, có tính đả kích bạn bè. Ai từng là trẻ em đều có thể làm những việc mà khi trưởng thành nhìn lại sẽ thấy thật đáng xấu hổ, nhưng như chúng ta đã nói, những nội dung trên internet có thể được chia sẻ rộng rãi với tốc độ nhanh chóng, và có thể tồn tại mãi mãi. Do đó, ba mẹ hãy chắc chắn rằng những video mà con đang chia sẻ đều là những nội dung mà chúng sẽ không cảm thấy xấu hổ khi sau này nhìn lại.
#5. Khuyến khích trẻ cẩn thận khi tiết lộ thông tin cá nhân
Chắc hẳn bố mẹ nào cũng biết về những hậu quả không ngờ có thể xảy ra khi chia sẻ dữ liệu cá nhân trên mạng xã hội, chẳng hạn như hình ảnh, thông tin nhạy cảm và các khía cạnh của cuộc sống riêng tư. Đó là lý do tại sao việc thiết lập tư tưởng rõ ràng với con về những gì chúng nên và không nên đăng trên mạng lại vô cùng quan trọng. Một quy tắc đơn giản dành cho trẻ nhỏ là, hãy dặn dò con không được cung cấp tên, số điện thoại hoặc hình ảnh cá nhân khi chưa có sự chấp thuận của ba mẹ. Đối với trẻ ở độ tuổi lớn hơn, khi các em sử dụng các trang mạng xã hội như Facebook, cha mẹ nên khuyến khích trẻ hãy chọn lọc kỹ thông tin cá nhân và hình ảnh trước khi đăng tải. Bất kể là đã cài đặt chế độ quyền riêng tư, nhưng một khi là tài liệu trực tuyến, chúng ta sẽ không thể kiểm soát được ai nhìn thấy nó và họ sẽ sử dụng nó với mục đích gì.
#6. Đặt ra các quy tắc và hướng dẫn an toàn cho trẻ khi sử dụng máy tính
Cha mẹ hãy cùng con trao đổi về những quy tắc này và dán chúng ở gần máy tính như một lời nhắc nhở. Hãy nhớ giám sát để đảm bảo trẻ tuân thủ theo các quy tắc đã đặt ra, đặc biệt là lượng thời gian con dành cho việc sử dụng máy tính. Khi một đứa trẻ hay thiếu niên lạm dụng mạng trực tuyến quá nhiều, đặc biệt là vào đêm khuya, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề tiềm ẩn nào đó mà bạn nên đặc biệt để tâm đến. Và đừng quên rằng, điện thoại, máy tính cá nhân, hay các dịch vụ trực tuyến không nên được sử dụng như một công cụ để “giữ trẻ”.
#7. Giới hạn thời gian sử dụng các thiết bị điện tử
Đây là cách để vừa giữ trẻ an toàn khi sử dụng mạng trực tuyến, vừa bảo vệ sức khỏe của con.
Ở thế kỷ 21, rất nhiều trẻ em dành toàn bộ thời gian của mình cho mạng trực tuyến đến mức bị “phụ thuộc” vào thế giới ảo đến nỗi bỏ qua những niềm vui khác. Điều này dẫn đến hậu quả tiêu cực nghiêm trọng đối với đời sống xã hội và sức khỏe tinh thần của trẻ. Những đứa trẻ dành hơn 7 giờ mỗi ngày trên màn hình điện tử được chẩn đoán rất có khả năng mắc những căn bệnh trầm cảm.
Hiện nay có rất nhiều ứng dụng cho phép cha mẹ giới hạn thời gian trực tuyến của trẻ. Các ứng dụng này đều có thể dễ dàng tải xuống cho cả điện thoại và máy tính bảng. Một ví dụ là OurPact – ứng dụng cho phép cha mẹ kiểm soát nội dung khi sử dụng thiết bị, định vị con cái, cũng như dễ dàng giới hạn thời gian sử dụng trên màn hình thiết bị của trẻ. Chẳng hạn, phụ huynh có thể sử dụng ứng dụng để đặt thời gian cho phép con sử dụng thiết bị điện tử dựa vào thói quen sinh hoạt của con, chẳng hạn như khóa điện thoại của trẻ một giờ trước khi đi ngủ cho đến sáng, hoặc giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử ở một số giờ nhất định mỗi ngày. OurPact cũng cho phép chặn hoàn toàn một số ứng dụng, chẳng hạn như Facebook, và nó chỉ mở khi được phụ huynh cấp quyền.
>> Tìm kiếm ý tưởng giúp cha mẹ giới hạn thời gian của trẻ trên các thiết bị điện tử? Tham khảo thêm infographic: Con bạn dành quá nhiều thời gian trên các thiết bị điện tử?
